Η καθιστική ζωή είναι ένας τρόπος ζωής που χαρακτηρίζεται από την παρατεταμένη καθιστική θέση και την έλλειψη σωματικής δραστηριότητας. Στις μέρες μας, με την αύξηση της τεχνολογίας και την εξάπλωση των ψηφιακών μέσων, όλο και περισσότεροι άνθρωποι περνούν πολλές ώρες καθισμένοι, είτε στο γραφείο, είτε μπροστά σε μια οθόνη, είτε σε άλλες καθημερινές δραστηριότητες. Αυτή η κατάσταση μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία μας, τόσο σωματικά όσο και ψυχολογικά.
Η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας είναι μία από τις κύριες αιτίες θανάτου που μπορούν να προληφθούν παγκοσμίως. Τουλάχιστον 300.000 πρόωροι θάνατοι και 90 δισεκατομμύρια δολάρια σε άμεσο κόστος υγειονομικής περίθαλψης προκαλούνται από την παχυσαρκία και τον καθιστικό τρόπο ζωής ετησίως μόνο στις ΗΠΑ.
Ο κίνδυνος είναι υψηλότερος μεταξύ εκείνων που κάθονται ακίνητοι περισσότερες από πέντε ώρες την ημέρα.
Καθιστική ζωή: Τι είναι
Καθιστικός ή ανενεργός τρόπος ζωής. Πιθανότατα έχετε ακούσει για όλες αυτές τις φράσεις, και σημαίνουν το ίδιο πράγμα: ένας τρόπος ζωής με πολύ λίγη έως καθόλου άσκηση: καθιστική ζωή. Η καθιστική ζωή αναφέρεται σε οποιαδήποτε δραστηριότητα που απαιτεί να καθόμαστε για παρατεταμένες περιόδους, όπως η εργασία σε γραφείο, η παρακολούθηση τηλεόρασης ή η χρήση υπολογιστή.
Σύμφωνα με μελέτες, οι ενήλικες περνούν κατά μέσο όρο 8-10 ώρες την ημέρα καθισμένοι, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα όπως η παχυσαρκία, οι καρδιοαγγειακές παθήσεις και οι μυοσκελετικές διαταραχές. Κατά τη διάρκεια του ελεύθερου χρόνου μας, συχνά καθόμαστε: ενώ χρησιμοποιούμε υπολογιστή ή άλλη συσκευή, παρακολουθούμε τηλεόραση ή παίζουμε βιντεοπαιχνίδια.
Πολλές από τις δουλειές μας έχουν γίνει πιο καθιστικές, και καταλήγουμε πολλές ημέρες καθισμένοι σε ένα γραφείο. Και ο τρόπος με τον οποίο μετακινούμαστε, οι περισσότεροι από εμάς, περιλαμβάνει το να καθόμαστε - σε αυτοκίνητα, σε λεωφορεία και στα τρένα. Πώς επηρεάζει, όμως, το σώμα μας ένας ανενεργός τρόπος ζωής;
Όταν έχετε έναν ανενεργό τρόπο ζωής:
- Καίτε λιγότερες θερμίδες. Αυτό σας κάνει, ίσως, να πάρετε βάρος.
- Μπορεί να χάσετε μυϊκή δύναμη και αντοχή, επειδή δεν χρησιμοποιείτε τόσο πολύ τους μυς σας.
- Τα οστά σας μπορεί να γίνουν πιο αδύναμα και να χάσουν κάποια περιεκτικότητα σε μέταλλα.
- Ο μεταβολισμός σας μπορεί να επηρεαστεί και το σώμα σας μπορεί να έχει μεγαλύτερο πρόβλημα να διασπάσει τα λίπη και τα σάκχαρα.
- Το ανοσοποιητικό σας σύστημα μπορεί να μην λειτουργεί επίσης.
- Μπορεί να έχετε φτωχότερη κυκλοφορία του αίματος.
- Το σώμα σας μπορεί να έχει περισσότερες φλεγμονές.
- Μπορεί να αναπτύξετε ορμονική ανισορροπία.
Καθιστική Ζωή: Λύσεις
Για να αντιμετωπίσουμε τις επιπτώσεις της καθιστικής ζωής, είναι σημαντικό να ενσωματώσουμε κάποιες λύσεις στην καθημερινότητά μας. Σας προτείνουμε, λοιπόν, να αναζητήστε σημεία “κενά” στο πρόγραμμά σας όπου μπορείτε να ασκηθείτε.
Για παράδειγμα, θα μπορούσατε να προσθέσετε τρία 10λεπτα διαλείμματα δραστηριότητας, πέντε ημέρες την εβδομάδα. Εάν το κάνετε αυτό, συν ένα μάθημα άσκησης διάρκειας μίας ώρας το Σαββατοκύριακο, έχετε ήδη πετύχει τον στόχο σας. Επιπλέον, αναζητήστε ευκαιρίες για να προσθέσετε δραστηριότητα εδώ και εκεί.
Καθιστική Ζωή και Ψυχολογία
Η καθιστική ζωή δεν επηρεάζει μόνο τη σωματική μας υγεία, αλλά και την ψυχολογία μας. Η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένα επίπεδα άγχους και κατάθλιψης. Η άσκηση απελευθερώνει ενδορφίνες, τις "ορμόνες της ευτυχίας", που μπορούν να βελτιώσουν τη διάθεση και να μειώσουν το άγχος.
Επιπλέον, η κοινωνική αλληλεπίδραση που προκύπτει από δραστηριότητες όπως ομαδικά αθλήματα ή ομαδικές ασκήσεις μπορεί να ενισχύσει την ψυχική υγεία και να προσφέρει υποστήριξη.
Συμπέρασμα
Η καθιστική ζωή είναι μια πραγματικότητα της σύγχρονης εποχής, αλλά δεν χρειάζεται να είναι αναπόφευκτη. Με την υιοθέτηση υγιεινών συνηθειών και την ενσωμάτωση της κίνησης στην καθημερινότητά μας, μπορούμε να βελτιώσουμε τη σωματική και ψυχική μας υγεία.
Είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε τις επιπτώσεις της καθιστικής ζωής και να αναζητήσουμε λύσεις που θα μας βοηθήσουν να ζήσουμε μια πιο ενεργή και υγιή ζωή.
Links
https://www.betterhealth.vic.gov.au/health/healthyliving/the-dangers-of-sitting
https://medlineplus.gov/healthrisksofaninactivelifestyle.html
https://www.mdanderson.org/publications/focused-on-health/are-you-trapped-in-a-sedentary-lifestyle--here-s-how-to-get-out-.h17-1592991.html
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6082791/
Συχνές Ερωτήσεις για την Καθιστική Ζωή
• Ποιες είναι οι επιπτώσεις της καθιστικής ζωής στην υγεία;
Η παρατεταμένη καθιστική ζωή συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο παχυσαρκίας, καρδιοπάθειας, διαβήτη τύπου 2, οστεοπόρωσης και προβλημάτων στη σπονδυλική στήλη. Επιπλέον, επηρεάζει αρνητικά τη διάθεση, την κυκλοφορία του αίματος και τον μεταβολισμό.
• Πόσο καθισιό θεωρείται υπερβολικό κατά τη διάρκεια της ημέρας;
Περισσότερες από 6-8 ώρες καθημερινά σε καθιστή θέση θεωρούνται επιβαρυντικές, ειδικά αν δεν αντισταθμίζονται με κάποια μορφή φυσικής δραστηριότητας. Ακόμα και η συνεχόμενη ακινησία 60-90 λεπτών μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις, ιδιαίτερα στην καρδιοαναπνευστική λειτουργία.
• Πώς μπορούμε να αντισταθμίσουμε τις συνέπειες της καθιστικής ζωής;
Η ενσωμάτωση μικρών διαλειμμάτων κίνησης ανά 30-60 λεπτά (π.χ. μερικά βήματα, διατάσεις), η τακτική άσκηση (τουλάχιστον 150 λεπτά την εβδομάδα) και η εργονομία στον χώρο εργασίας (όπως χρήση standing desk) βοηθούν σημαντικά. Επιπλέον, συμπληρώματα για μυοσκελετική στήριξη ή για την ενίσχυση της κυκλοφορίας μπορεί να είναι χρήσιμα σε ορισμένες περιπτώσεις.
