Τι είναι το στρες και το άγχος;
Το στρες αποτελεί τη φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού μας σε απαιτητικές καταστάσεις, όπως η πίεση στη δουλειά, οι προσωπικές υποχρεώσεις ή μια ξαφνική αλλαγή. Το άγχος είναι η συναισθηματική εκδήλωση του στρες: έντονη ανησυχία, φόβος ή ένταση που μπορεί να κινητοποιεί, αλλά και να εξουθενώνει όταν γίνεται υπερβολικό. Μερικές φορές, τα δύο συνυπάρχουν και επηρεάζουν τη διάθεση, την ενέργεια και τη σκέψη μας.
Η «φυσιολογική» πλευρά του στρες
Το στρες δεν είναι πάντα αρνητικό. Στην πραγματικότητα:
- Μας κινητοποιεί για να αντιμετωπίσουμε προκλήσεις.
- Βελτιώνει την επίδοση σε σύντομες περιόδους έντασης.
- Αναπτύσσει αντοχή και δεξιότητες προσαρμογής.
Για παράδειγμα, η ήπια ανησυχία πριν από μια παρουσίαση μπορεί να μας κάνει πιο συγκεντρωμένους και προετοιμασμένους. Το στρες μπορεί να μας ωθήσει ώστε να αναλάβουμε δράση και να μειώσει την αναβλητικότητα μας. Δεν χρειάζεται να το «δαιμονοποιούμε», χρειάζεται όμως να το «παρατηρούμε».
Όταν το άγχος γίνεται πρόβλημα
Το άγχος παύει να είναι φυσιολογικό όταν:
- Είναι υπερβολικό ή δυσανάλογο με την κατάσταση.
- Διαρκεί για εβδομάδες ή μήνες.
- Επηρεάζει την καθημερινότητα, την εργασία ή τις σχέσεις.
Σε αυτή την περίπτωση, η συνεχής ένταση μπορεί να προκαλέσει σωματικά και ψυχικά προβλήματα. Όταν το άτομο βιώνει μία μόνιμη κατάσταση άγχους, ο οργανισμός νιώθει την παρουσία μίας «απειλής», υπαρκτής ή μη, και βρίσκεται σε μία διαρκή συνθήκη επιφυλακής, ιδιαίτερα επιβαρυντικής για την ψυχή και το σώμα.
Συνηθισμένα συμπτώματα παθολογικού άγχους
- Αδιάκοπη ανησυχία και αρνητικές σκέψεις.
- Δυσκολία συγκέντρωσης ή λήψης αποφάσεων.
- Σωματικά συμπτώματα: ταχυκαρδία, δύσπνοια, μυϊκή ένταση.
- Αποφυγή κοινωνικών ή επαγγελματικών καταστάσεων.
- Αϋπνία ή διαταραχές ύπνου.
Η αναγνώριση των πρώτων σημάτων είναι κρίσιμη για την πρόληψη επιδείνωσης.
Τρόποι αντιμετώπισης και αυτοβοήθειας
Μικρές καθημερινές αλλαγές μπορούν να κάνουν μεγάλη διαφορά:
- Διατήρηση ρουτίνας: Καθορισμένα ωράρια ύπνου, γεύματος και εργασίας. Η αίσθηση σταθερότητας και ασφάλειας κατευνάζει το αγχώδες συναίσθημα.
- Άσκηση και σωματική δραστηριότητα: Μικρές προπονήσεις ή περπάτημα βοηθούν στην απελευθέρωση ενδορφινών και στο νιώσει κανείς παραγωγικός και αισιόδοξος.
- Τεχνικές χαλάρωσης: Αναπνοές, διαλογισμός, yoga ή ασκήσεις μυϊκής χαλάρωσης, μπορεί να βοηθήσουν στη γείωση στην παρούσα στιγμή και να εμποδίσουν το νου από «άσκοπες περιπλανήσεις».
- Κοινωνική στήριξη: Συζήτηση με φίλους, οικογένεια ή συμμετοχή σε ομάδες, υπενθυμίσεις δηλαδή ότι το άτομο δεν είναι μόνο.
- Αναγνώριση και διαχείριση σκέψεων: Καταγραφή ανησυχιών και αντικατάστασή τους με πιο ρεαλιστικές εκτιμήσεις. Το άτομο πρέπει να είναι σε θέση να αμφισβητεί τις σκέψεις του που προέρχονται από ένα πεδίο έντονης ανησυχίας και όχι λογικής.
Πότε να αναζητήσετε επαγγελματική βοήθεια;
- Όταν το άγχος επηρεάζει σοβαρά την καθημερινότητα και πλέον νιώθετε ότι δυσλειτουργείτε.
- Όταν εμφανίζονται κρίσεις πανικού ή έντονη ανησυχία.
- Όταν συνοδεύεται από μελαγχολία ή έντονη κοινωνική απομόνωση που σας «καθηλώνει».
Συμπέρασμα: Το στρες είναι φυσιολογικό και μερικές φορές χρήσιμο, αλλά όταν ξεφεύγει από τον έλεγχο απαιτείται προσοχή. Με αυτοφροντίδα και, αν χρειαστεί φυσικά, τη βοήθεια ειδικού, το άγχος μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά, βελτιώνοντας σημαντικά την ποιότητα ζωής.
Δρ. Θάνος Ασκητής:
ΨΥΧΙΑΤΡΟΣ - ΣΕΞΟΛΟΓΟΣ
ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗΣ EUC
ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΨΥΧΙΚΗΣ ΚΑΙ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ
Δωρεάν Συμβουλευτική Γραμμή Ψυχικής & Σεξουαλικής Υγείας
Τηλ. επικοινωνίας: 210 779 79 79
https://askitis.gr/
