Οι νευροεπιστήμες έχουν αποκαλύψει πολλές σημαντικές πτυχές για τη λειτουργία του εγκεφάλου μας και, συγκεκριμένα, για τη διαδικασία της μνήμης. Ένα από τα βασικά στοιχεία που παίζει κεντρικό ρόλο σε αυτήν τη διαδικασία είναι τα φωσφολιπίδια, σημαντικά συστατικά των βιολογικών μεμβρανών.

Τα φωσφολιπίδια αποτελούν σημαντικό τμήμα της δομής των νευρώνων και των συνάψεων, των περιοχών όπου οι νευρώνες μεταδίδουν τα σήματά τους σε άλλους νευρώνες. Εκτός από τη δομική τους λειτουργία, τα φωσφολιπίδια συμμετέχουν και στις βιοχημικές αλληλεπιδράσεις που είναι απαραίτητες για την παραγωγή και τη μεταφορά των νευρικών σημάτων.

Στην περίπτωση της μνήμης, η ενεργοποίηση των νευρώνων προκαλεί μεταβολές στη σύνθεση και την οργάνωση των φωσφολιπιδίων. Είναι γνωστό ότι η πλαστικότητα των συνάψεων, η ικανότητα των νευρωνικών συνδέσεων να αλλάζουν με την εμπειρία και την εκμάθηση, είναι κεντρική για τη διαδικασία της μνήμης. Τα φωσφολιπίδια, λοιπόν, ενδέχεται να επηρεάζουν αυτή την πλαστικότητα, επιτρέποντας ή αποτρέποντας τις αλλαγές στη δομή των συνάψεων που είναι απαραίτητες για τη μάθηση, τη συγκέντρωση και τη μνήμη.

Επιπλέον, ορισμένες ερευνητικές μελέτες έχουν υποδείξει ότι οι διαταραχές στα φωσφολιπίδια μπορεί να συσχετίζονται με τις νευρολογικές διαταραχές, όπως η άνοια  και η νόσος Αλτσχάιμερ, που επηρεάζουν τη μνήμη και τις εγκεφαλικές λειτουργίες σε σύνολο.

Συνεπώς, η κατανόηση του ρόλου των φωσφολιπιδίων στη διαδικασία της μνήμης μπορεί να αποτελέσει έναν σημαντικό δρόμο για την ανάπτυξη νέων θεραπευτικών προσεγγίσεων για της διαταραχές της μνήμης.

Άρης Πασχαλίδης, Φαρμακοποιός MSc

Βιβλιογραφία:

1. 1.Purdon, A., Rosenberger, T., Shetty, H., & Rapoport, S. (2002). Energy Consumption by Phospholipid Metabolism in Mammalian Brain. Neurochemical Research, 27, 1641-1647
2. Vakhapova V, Cohen T, Richter Y, Herzog Y, Korczyn AD. Phosphatidylserine containing omega-3 fatty acids may improve memory abilities in non-demented elderly with memory complaints: a double-blind placebo-controlled trial. Dement Geriatr Cogn Disord. 2010;29(5):467-74. 
3. 3. Mapstone M, Cheema AK, Fiandaca MS, Zhong X, Mhyre TR, MacArthur LH, Hall WJ, Fisher SG, Peterson DR, Haley JM, Nazar MD, Rich SA, Berlau DJ, Peltz CB, Tan MT, Kawas CH, Federoff HJ. Plasma phospholipids identify antecedent memory impairment in older adults. Nat Med. 2014 Apr;20(4):415-8.