Ο αιματοκρίτης είναι μια σημαντική μέτρηση που δείχνει το ποσοστό των ερυθρών αιμοσφαιρίων στο αίμα, είναι δηλαδή το ποσοστό των ερυθρών αιμοσφαιρίων στο αίμα μας. Γενικά, τα φυσιολογικά επίπεδα αιματοκρίτη για τους άνδρες κυμαίνονται από 41% έως 50%, με το φυσιολογικό επίπεδο για τις γυναίκες να είναι 36% έως 48%.
Ένας χαμηλός αιματοκρίτης μπορεί να υποδηλώνει αναιμία ή άλλες ιατρικές καταστάσεις, ενώ ορισμένα φάρμακα μπορεί να επηρεάσουν τα επίπεδα του αιματοκρίτη, προκαλώντας την μείωσή του.
Φάρμακα που μπορεί να ρίξουν τον αιματοκρίτη
Τα αντιφλεγμονώδη φάρμακα, ιδιαίτερα τα ΜΣΑΦ (Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα) όπως η ιβουπροφαίνη, μπορούν να επηρεάσουν τον αιματοκρίτη: το ποσοστό των ερυθρών αιμοσφαιρίων στο αίμα μας.
Επίσης, ορισμένα ΜΣΑΦ μπορούν να προκαλέσουν μείωση του αιματοκρίτη λόγω της επίδρασής τους στη λειτουργία των αιμοπεταλίων και ενδεχομένως να προκαλέσουν γαστρεντερική αιμορραγία. Ενώ, ταυτόχρονα, ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι η θεραπεία με κυτοκίνες κατά της IL-6 μπορεί να μην επηρεάζει σημαντικά τον αυξημένο αιματοκρίτη σε ορισμένες περιπτώσεις.
- Αντιφλεγμονώδη Φάρμακα: Ορισμένα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ) μπορεί να προκαλέσουν γαστρεντερική αιμορραγία, οδηγώντας σε μείωση του αιματοκρίτη.
- Αντιβιοτικά: Ορισμένα αντιβιοτικά μπορούν να προκαλέσουν μείωση του αριθμού των ερυθρών αιμοσφαιρίων (RBC=Red Blood Cell), η οποία μπορεί να επηρεάσει τον αιματοκρίτη. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αιμολυτική αναιμία που προκαλείται από φάρμακα ή θρομβοπενία. Συγκεκριμένα, μελέτες έχουν δείξει ότι τα αντιβιοτικά μπορούν να μειώσουν τόσο τον αριθμό των ερυθρών αιμοσφαιρίων όσο και των αιμοπεταλίων. Άλλες παρενέργειες των αντιβιοτικών μπορεί να περιλαμβάνουν λευκοπενία (χαμηλός αριθμός λευκών αιμοσφαιρίων) και, σε ορισμένες περιπτώσεις, ακόμη και να επηρεάσουν τη λειτουργία της μικροχλωρίδας.
- Φάρμακα για την καρδιά: Ορισμένα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία καρδιαγγειακών παθήσεων, όπως τα διουρητικά, μπορεί να προκαλέσουν αφυδάτωση και να επηρεάσουν τα επίπεδα του αιματοκρίτη.
- Φάρμακα για τον καρκίνο: Χημειοθεραπευτικά φάρμακα μπορεί να επηρεάσουν την παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων, οδηγώντας σε χαμηλό αιματοκρίτη.
Αλκοόλ: Εκτός από κάποια φάρμακα, σημειώνεται ότι και η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να επηρεάσει την παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων και να μειώσει τον αιματοκρίτη. (Ειδικότερα: Η βαριά κατανάλωση αλκοόλ, μάλιστα, μπορεί να προκαλέσει γενικευμένη καταστολή της παραγωγής αιμοσφαιρίων και την παραγωγή δομικά ανώμαλων προδρόμων αιμοσφαιρίων που δεν μπορούν να ωριμάσουν σε λειτουργικά κύτταρα).
Χαμηλός αιματοκρίτης: Συμπτώματα
Στα πιθανά συμπτώματα αναιμίας περιλαμβάνονται τα εξής:
- Κούραση
- Αδυναμία
- Δύσπνοια
- Χλωμό ή κιτρινωπό δέρμα, το οποίο μπορεί να είναι πιο εμφανές στο λευκό δέρμα παρά στο μαύρο ή καφέ δέρμα
- Ακανόνιστος καρδιακός παλμός
- Ζάλη
- Πόνος στο στήθος
- Κρύα χέρια και πόδια
- Πονοκέφαλοι
Τροφές που ενισχύουν τον αιματοκρίτη
Εάν ο χαμηλός αιματοκρίτης οφείλεται σε έλλειψη σιδήρου, τότε θα πρέπει να συμπεριλάβετε στη διατροφή σας τροφές πλούσιες σε αυτόν, τόσο από ζωικές (αιμικός σίδηρος), όσο και από φυτικές (μη αιμικός σίδηρος) πηγές. Πολύ καλές επιλογές για την αύξηση του αιματοκρίτη είναι οι ακόλουθες:
- Στρείδια, μύδια, αχιβάδες (αποφυγή από έγκυες γυναίκες ή λόγω κάποιου προβλήματος υγείας/αλλεργίας)
- Συκώτι βοδινού ή κοτόπουλου (αποφυγή από έγκυες γυναίκες)
- Κρέας, πουλερικά
- Σαρδέλες, τόνος και άλλα ψάρια
- Αυγά
Καλές πηγές μη αιμικού σιδήρου
- Σκούρα πράσινα λαχανικά
- Ξηροί καρποί και σπόροι (κατά προτίμηση ωμοί και ανάλατοι)
- Όσπρια
- Κινόα
- Γλυκοπατάτες
- Τρόφιμα ολικής αλέσεως
- Αποξηραμένα φρούτα (προτιμήστε χωρίς ζάχαρη)
- Μελάσα
- Μαύρη σοκολάτα (τουλάχιστον 45% σε κακάο)
- Τόφου (προϊόν που δημιουργείται από γάλα σόγιας και παρασκευάζεται όπως το τυρί).
- Σόγια
Συμπέρασμα
Η παρακολούθηση του αιματοκρίτη είναι σημαντική για τη γενική υγεία. Ορισμένα φάρμακα μπορεί να επηρεάσουν τα επίπεδα του αιματοκρίτη, γι' αυτό είναι σημαντικό να ενημερώνετε τον γιατρό σας για οποιαδήποτε φάρμακα παίρνετε.
Επίσης, η καλή διατροφή με τις κατάλληλες βιταμίνες και θρεπτικά συστατικά μπορεί να βοηθήσει στην αύξηση του αιματοκρίτη και στη βελτίωση της υγείας σας. Αν έχετε ανησυχίες σχετικά με τον αιματοκρίτη σας, είναι πάντα καλό να συμβουλευτείτε έναν επαγγελματία υγείας.
Links
https://www.redcrossblood.org/donate-blood/dlp/hematocrit.html
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3201839/
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6826798/
https://www.nhlbi.nih.gov/health/anemia/vitamin-b12-deficiency-anemia
https://www.healthline.com/health/anemia/anemia-and-alcohol
Συχνές Ερωτήσεις για τις Τροφές που Ανεβάζουν τον Αιματοκρίτη
• Ποιες τροφές βοηθούν φυσικά στην αύξηση του αιματοκρίτη;
Τροφές πλούσιες σε σίδηρο είναι βασικές, όπως το κόκκινο κρέας, το συκώτι, οι φακές, το σπανάκι και τα αποξηραμένα φρούτα (π.χ. βερίκοκα, δαμάσκηνα). Επίσης, η κατανάλωση βιταμίνης C (πορτοκάλια, ακτινίδια) μαζί με σίδηρο ενισχύει την απορρόφησή του.
• Μπορούν οι φυτικές τροφές να αυξήσουν τον αιματοκρίτη;
Ναι, αλλά σε μικρότερο βαθμό από τις ζωικές. Φυτικές τροφές όπως τα όσπρια, οι σπόροι (π.χ. κολοκυθόσποροι), τα παντζάρια και τα εμπλουτισμένα δημητριακά συμβάλλουν στην πρόσληψη σιδήρου, ειδικά αν συνδυαστούν με βιταμίνη C.
• Ποια θρεπτικά συστατικά εκτός του σιδήρου είναι σημαντικά για τον αιματοκρίτη;
Η βιταμίνη Β12 και το φολικό οξύ παίζουν βασικό ρόλο στη δημιουργία ερυθρών αιμοσφαιρίων. Τροφές όπως αυγά, ψάρια, γαλακτοκομικά, πράσινα φυλλώδη λαχανικά και εμπλουτισμένα τρόφιμα είναι χρήσιμες για τη συνολική ενίσχυση του αιματοκρίτη.
