• Αιτία πρόκλησης του έρπητα ζωστήρα

Ο έρπης ζωστήρας προκαλείται από την επανενεργοποίηση του ιού της ανεμευλογιάς-ζωστήρα (VZV), του ίδιου ιού που προκαλεί την ανεμευλογιά (ανεμοβλογιά). Η πρωτογενής μόλυνση με VZV προκαλεί την ανεμευλογιά. Όταν ένα άτομο έχει ανεμευλογιά, ο ιός παραμένει λανθάνοντας στα γάγγλια της ραχιαία ρίζας. Το VZV μπορεί να επανενεργοποιηθεί αργότερα στη ζωή  και να προκαλέσει έρπητα ζωστήρα, ένα επώδυνο κηλιδοβλατιδωτό και στη συνέχεια φυσαλιδώδες εξάνθημα.

• Έρπητας ζωστήρας και κλινικά χαρακτηριστικά:

Τα άτομα με έρπητα ζωστήρα έχουν συνηθέστερα εξάνθημα σε ένα ή δύο παρακείμενα δερματώματα. Το εξάνθημα εμφανίζεται πιο συχνά στον κορμό κατά μήκος ενός θωρακικού δερματώματος, ή στο πρόσωπο και συνήθως δεν διασχίζει τη μέση γραμμή του σώματος.Το εξάνθημα είναι συνήθως επώδυνο, προκαλεί φαγούρα ή μυρμήγκιασμα. Ένα άτομο μπορεί να εμφανίσει τα ακόλουθα συμπτώματα, αρκετές ημέρες πριν εμφανιστεί το εξάνθημα:

• Πονοκέφαλο
• Φωτοφοβία (ευαισθησία στο έντονο φως)
• Δυσφορία

Το εξάνθημα εξελίσσεται σε συστάδες κυστιδίων. Νέα κυστίδια συνεχίζουν να σχηματίζονται για 3 έως 5 ημέρες και το εξάνθημα σταδιακά στεγνώνει και ξεφλουδίζει. Το εξάνθημα συνήθως επουλώνεται σε 2 έως 4 εβδομάδες. Μπορεί ωστόσο να εμφανιστεί μόνιμος αποχρωματισμός του δέρματος και ουλές.

• Έρπητας ζωστήρας και επιπλοκές:

• Μεθερπητική νευραλγία (PHN)

Η PHN είναι η πιο συχνή επιπλοκή του έρπητα ζωστήρα. Το PHN είναι o πόνος που επιμένει στην περιοχή όπου  εντοπίστηκε το εξάνθημα και συνεχίζει να ενοχλεί για περισσότερες από 90 ημέρες μετά την εμφάνιση του εξανθήματος. Το PHN μπορεί να διαρκέσει για μήνες ή ακόμη και χρόνια. Ο κίνδυνος ενός ατόμου να έχει PHN μετά τον έρπητα ζωστήρα αυξάνεται με την ηλικία. Οι ηλικιωμένοι είναι πιο πιθανό να έχουν περισσότερο μακροχρόνιο, και πιο έντονο πόνο. Περίπου το 10% έως 18% των ατόμων με έρπητα ζωστήρα θα έχουν PHN. Η PHN είναι σπάνια σε άτομα ηλικίας κάτω των 40 ετών. Η πιθανότητα PHN είναι επίσης υψηλότερη σε άτομα που αισθάνονται περισσότερο πόνο με το εξάνθημα, ή έχουν εκτεταμένο εξάνθημα. 

• Τύποι εμφάνισης έρπητα ζωστήρα

Οι συνήθεις τύποι έρπητα ζωστήρα είναι επίσης, οι εξής: 

• Οφθαλμικός έρπης ζωστήρας

Ο έρπης ζωστήρας που επηρεάζει την οφθαλμική διαίρεση του τριδύμου νεύρου ονομάζεται οφθαλμικός έρπης ζωστήρας. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε οξείες ή χρόνιες οφθαλμικές συνέπειες, συμπεριλαμβανομένης της απώλειας όρασης.

• Διάχυτος ζωστήρας

Ο διάχυτος ζωστήρας μπορεί να περιλαμβάνει γενικευμένα δερματικά εξανθήματα, όπου οι βλάβες εμφανίζονται εκτός των πρωτογενών ή παρακείμενων δερματωμάτων. Μπορεί να είναι δύσκολο να γίνει διάκριση από την ανεμευλογιά. Μπορεί επίσης να εμφανιστεί σπλαχνική προσβολή του κεντρικού νευρικού συστήματος (μηνιγγοεγκεφαλίτιδα), των πνευμόνων (πνευμονίτιδα) και του ήπατος (ηπατίτιδα). Ο διάχυτος ζωστήρας εμφανίζεται γενικά σε άτομα με ιδιαίτερα εξασθενημένο, ή κατεσταλμένο ανοσοποιητικό σύστημα.

• Έρπητας ζωστήρας και αντιπετώπιση: εμβολιασμός

Το ανασυνδυασμένο εμβόλιο ζωστήρα (RZV, Shingrix) είναι το συνιστώμενο εμβόλιο για την πρόληψη του έρπητα ζωστήρα και των σχετικών επιπλοκών.

• Έρπητας ζωστήρας και τρόποι μετάδοσης

Τα άτομα με ενεργές βλάβες του έρπητα ζωστήρα μπορούν να μεταδώσουν το VZV, το οποίο προκαλεί ανεμευλογιά σε άτομα που δεν είχαν ποτέ ανεμευλογιά, ή δεν έλαβαν ποτέ εμβόλιο κατά της ανεμευλογιάς. Μόλις υποχωρήσει η ανεμευλογιά, αυτά τα άτομα θα κινδυνεύουν από έρπητα ζωστήρα. Οι ενεργές βλάβες του έρπητα ζωστήρα είναι μολυσματικές μέσω της άμεσης επαφής με το φυσαλιδώδες υγρό ή μέσω της εισπνοής σωματιδίων του ιού από τις φουσκάλες, μέχρι να στεγνώσουν και να ξεφλουδίσουν. Τα άτομα με ενεργές βλάβες του έρπητα ζωστήρα θα πρέπει να καλύπτουν τις βλάβες τους και να αποφεύγουν την επαφή με ευαίσθητα άτομα στο νοικοκυριό τους και σε επαγγελματικά περιβάλλοντα έως ότου οι βλάβες τους στεγνώσουν και ξεφλουδίσουν.

• Επιδημιολογία

Παράγοντες κινδύνου:

• Όποιος είχε ανεμευλογιά μπορεί να αναπτύξει έρπητα ζωστήρα. Τα παιδιά που λαμβάνουν εμβόλιο ανεμευλογιάς έχουν χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης έρπητα ζωστήρα σε σύγκριση με παιδιά που είχαν μολυνθεί με VZV.
• Περίπου 1 στους 3 ανθρώπους μπορεί να αναπτύξει έρπητα ζωστήρα κατά τη διάρκεια της ζωής του. Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν μόνο ένα επεισόδιο. Ωστόσο, ο έρπης ζωστήρας μπορεί να υποτροπιάσει.
• Ο κίνδυνος ενός ατόμου για έρπητα ζωστήρα και τις σχετικές επιπλοκές του, αυξάνεται απότομα μετά την ηλικία των 50 ετών. Οι λόγοι για τους οποίους το VZV επανενεργοποιείται και προκαλεί τον έρπητα ζωστήρα δεν είναι ακόμη καλά κατανοητοί. Ωστόσο, ο κίνδυνος ενός ατόμου για έρπη ζωστήρα αυξάνεται καθώς η ειδική κυτταρική ανοσία του VZV μειώνεται. Αυτή η μείωση της ανοσίας μπορεί να οφείλεται στην αυξανόμενη ηλικία και σε ιατρικές καταστάσεις ή φάρμακα που καταστέλλουν το ανοσοποιητικό σύστημα ενός ατόμου. Τα άτομα με τις ακόλουθες καταστάσεις που θέτουν σε κίνδυνο ή καταστέλλουν το ανοσοποιητικό τους σύστημα έχουν αυξημένο κίνδυνο για έρπητα ζωστήρα:
• Λήπτες μοσχευμάτων μυελού των οστών ή συμπαγών οργάνων (νεφρού, καρδιάς, ήπατος και πνεύμονας).
• Καρκίνος, ιδιαίτερα λευχαιμία και λέμφωμα
• Ιός ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας (HIV)
• Λήψη ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων, συμπεριλαμβανομένων στεροειδών, όπως για τη θεραπεία αυτοάνοσων νοσημάτων και άλλων ελλείψεων του ανοσοποιητικού συστήματος

Άλλοι πιθανοί παράγοντες κινδύνου για τον έρπητα ζωστήρα έχουν επίσης εντοπιστεί, αλλά τα ευρήματα είναι είτε ασυνεπή είτε ανεξήγητα.

Για παράδειγμα:

1.Περισσότερες γυναίκες από τους άνδρες εμφανίζουν έρπητα ζωστήρα.

2.Ο έρπης ζωστήρας είναι λιγότερο κοινός στους μαύρους παρά στους λευκούς.

• Έρπητας ζωστήρας και ποσοστά νόσησης

Η συχνότητα εμφάνισης του έρπητα ζωστήρα ποικίλλει ανάλογα με την ηλικία και είναι περίπου 2-9 περιπτώσεις ανά 1.000 άτομα πληθυσμού ετησίως. Η ακριβής συχνότητα της υποτροπής δεν είναι γνωστή.

• ‘Ερπητσας ζωστήρας -Επιπλοκές

Περίπου το 10% έως 18% των ατόμων με έρπητα ζωστήρα θα έχουν PHN.

Περίπου το 1% έως 4% των ατόμων με έρπητα ζωστήρα νοσηλεύονται για επιπλοκές. Οι ηλικιωμένοι και τα άτομα με εξασθενημένο ή κατεσταλμένο ανοσοποιητικό σύστημα είναι πιο πιθανό να νοσηλευτούν. Περίπου το 30% των ατόμων που νοσηλεύονται με έρπη ζωστήρα έχουν επηρεάσει ή καταστείλει το ανοσοποιητικό σύστημα.  

Θάνατοι

Μια μελέτη υπολόγισε ότι σημειώνονται θάνατοι κάθε χρόνο- όπου ο έρπης ζωστήρας ήταν η υποκείμενη αιτία-  σε ποσοστό 0,28- 0,69 ανά 1 εκατομμύριο πληθυσμού. Σχεδόν όλοι οι θάνατοι σημειώθηκαν σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, ή σε άτομα με εξασθενημένο ή κατεσταλμένο ανοσοποιητικό σύστημα.