Έπειτα από το πρόσφατο συμβάν με την μαζική δηλητηρίαση μαθητών στην Λαμία και με αφορμή την παγκόσμια ημέρα για την ασφάλεια των τροφίμων αξίζει να αναφερθούμε στην σημασία που έχει να τηρούνται οι σωστές πρακτικές στον χώρο των τροφίμων κάτι το οποίο ενώ μπορεί να θεωρείται αυτονόητο, δεν τηρίται πρόλο που είναι και νομοθετική απαίτηση. Η εξέλιξη στον τομέα της ασφάλειας των τροφίμων αποτελεί δείκτη του επιπέδου της δημόσιας υγείας και βασικό στοιχείο ποιότητας ζωής και βιώσιμης ανάπτυξης.
Για να αποφύγουμε τους κινδύνους που μπορούν να θέσουν σε κίνδυνο την υγεία των καταναλωτών θα πρέπει αρχικά να μπορούμε να τους αναγνωρίσουμε και να τους ταυτοποιήσουμε. Για τον σκοπό αυτό οι ειδικοί στον χώρο των τροφίμων κατατάσσουν τους κινδύνους αυτούς σε τρεις κατηγοριές:
- Βιολογικοί κίνδυνοι: διακρίνονται σε μακροβιολογικούς και μικροβιολογικούς. Οι μακροβιολογικοί κίνδυνοι περιλαμβάνουν τα έντομα και δεν αποτελούν άμεσο κίνδυνο για τον άνθρωπο αλλά έμμεσο διότι συμβάλλουν στη μεταφορά μικροοργανισμών στα τρόφιμα. Οι μικροοργανισμοί που αποτελούν μικροβιολογικούς κινδύνους για τα τρόφιμα διακρίνονται σε βακτήρια, ιούς, παράσιτα και prions.
- Φυσικοί κίνδυνοι: αναφέρονται συχνά ως ξένα αντικείμενα και περιλαμβάνουν οποιαδήποτε φυσικά υλικά, τα οποία δεν βρίσκονται φυσιολογικά στα τρόφιμα και μπορούν να προκαλέσουν ασθένειες και τραυματισμούς σε αυτόν που τα καταναλώνει.(Τζιά Κ. 2001)
- Χημικοί κίνδυνοι: Οι χημικοί κίνδυνοι για την ασφάλεια των τροφίμων κατατάσσονται σε δύο κατηγορίες:
- Φυσικά απαντώμενες ουσίες όπως οι διάφορες τοξίνες και
- Χημικά πρόσθετα όπως γεωργικά φάρμακα, τοξικές ουσίες, πρόσθετα τροφίμων, απορρυπαντικά, υλικά συσκευασίας.(Τζιά Κ., 2001)
Ένας διαφορετικός παράγοντας που θα μπορούσε να απειλήσει την υγεία των καταναλωτών και που συχνά διαφεύγει στο ευρύ κοινό είναι τα αλλεργιογόνα.
Τα αλλεργιογόνα είναι πρωτεΐνες που προέρχονται από διάφορες πηγές και έχουν, σε συγκεκριμένα μόνο άτομα, την ιδιότητα να ενεργοποιούν το αμυντικό σύστημα του οργανισμού προς παραγωγή αντισωμάτων. Τα αλλεργιογόνα δεν είναι επιβλαβείς ουσίες, όμως για τους ασθενείς που έχουν γενετική προδιάθεση για αλλεργίες, οι πρωτεϊνες αυτές εκλαμβάνονται ως εχθροί και το σώμα δίνει εντολή στα κύτταρα του αμυντικού συστήματος να κατασκευάσουν αντισώματα για να καταπολεμήσουν τα αλλεργιογόνα. Κάθε φορά που το αντίσωμα θα συναντήσει το συμπληρωματικό του αλλεργιογόνο θα επιχειρήσει να το καταστρέψει και στην προσπάθεια αυτή θα παραχθούν ουσίες που προκαλούν τα συμπτώματα της αλλεργίας.
Θεωρητικά όλα τα τρόφιμα περιέχουν πρωτεΐνες που μπορούν να δράσουν ως αλλεργιογόνα. Τρόφιμα που περιέχουν αλλεργιογόνα συστατικά, τα οποία δεν αναγράφονται στην ετικέτα τους, είναι μη ασφαλή για τους καταναλωτές που πάσχουν από τροφικές αλλεργίες. Από τα πιο κοινά αλλεργιογόνα τρόφιμα είναι τα αυγά, το γάλα, τα φυστίκια, η σόγια, το σιτάρι, οι ξηροί καρποί, τα οστρακοειδή, τα ψάρια, τα ωμά φρούτα και λαχανικά και το σουσάμι.
Τα τελευταία χρόνια η ασφάλεια στον χώρο των τροφίμων έχει βελτιωθεί με αυστηρότερους και περισσότερους ελέγχους καθώς και με την προσωπική προσπάθεια των ειδικών στα τρόφιμα για επαγρύπνηση και εξάπλωση της σωστής κουλτούρας διαχείρισης των τροφίμων. Παρά όμως τις προσπάθειες αυτές παρατηρούνται περιστατικά τροφικών δηλητηρηριάσεων και μη συμμορφόσεων.
Η τροφή είναι απαραίτητη για την διαβίωση του ανθρώπου, συνεπώς από την μία πλευρά η βιομηχανία τροφίμων εξελίσσεται διαρκώς και προσαρμόζεται για να μπορεί ο καταναλωτής να έχει πρόσβαση σε ασφαλή προϊόντα και από την άλλη πλευρά οι διάφοροι ελεγκτικοί φορείς τείνουν να επιβλέπουν με μεγαλύτερη προσοχή τις πρακτικές των βιομηχανιών τροφίμων ώστε να υπάρχει μεγαλύτερος έλεγχος και προσοχή σε ένα προϊόν τόσο απαραίτητο, την τροφή μας.
Stavroulakis, G. (n.d.). Τι είναι τα αλλεργιογόνα;. www.myallergy-gr. https://www-myallergy-gr.translate.goog/index.php/articles/95-articles/116-allergens?_x_tr_sch=http&_x_tr_sl=el&_x_tr_tl=en&_x_tr_hl=en&_x_tr_pto=sc
Ψαρίδης . (2011, March 29). ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ. https://asfaleiatrofimon.blogspot.com/2011/03/blog-post_6958.html
Σαν Σήμερα .gr. (n.d.). Παγκόσμια Ημέρα για την ασφάλεια των τροφίμων. https://www.sansimera.gr/worldays/554#google_vignette
