Ο ύπνος αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά στοιχεία για την υγεία και την ευημερία μας, ένα φυσιολογικό φαινόμενο που επιτρέπει στο σώμα μας να ξεκουραστεί και να ανανεωθεί. Κατά τη διάρκεια του ύπνου, ορισμένες σημαντικές λειτουργίες του οργανισμού μας ενεργοποιούνται, όπως η αποκατάσταση των κυττάρων και η ανανέωση του νευρικού συστήματος.
Επιπλέον, ο ύπνος επηρεάζει την ψυχολογική μας κατάσταση και την γενική μας ευημερία. Ένας καλός ύπνος μπορεί να βελτιώσει τη διάθεσή μας, την πνευματική μας ευχέρεια και την ικανότητά μας να αντιμετωπίσουμε τις καθημερινές προκλήσεις.
Στα παιδιά και τους εφήβους, ο ύπνος βοηθά επίσης στην υποστήριξη της ανάπτυξης.
Από την άλλη, ο ανεπαρκής ύπνος με την πάροδο του χρόνου μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για χρόνια (μακροπρόθεσμα) προβλήματα υγείας. Μπορεί επίσης να επηρεάσει το πόσο καλά σκέφτεσαι, αντιδράς, εργάζεσαι, μαθαίνεις και τα πηγαίνεις καλά με τους άλλους. Επίσης, ο ύπνος επηρεάζει την καρδιά και το κυκλοφορικό μας σύστημα, τον μεταβολισμό, το αναπνευστικό και το ανοσοποιητικό μας σύστημα.
Πώς ο ύπνος επηρεάζει την υγεία μας;
Όταν αποκοιμηθούμε και μπούμε σε στάδιο ύπνου non-REM, η αρτηριακή πίεση και ο καρδιακός μας ρυθμός πέφτουν. Κατά τη διάρκεια του ύπνου, το παρασυμπαθητικό μας σύστημα ελέγχει το σώμα μας και η καρδιά μας δεν λειτουργεί τόσο σκληρά όσο όταν είμαστε ξύπνιοι. Κατά τη διάρκεια του ύπνου REM και όταν ξυπνάμε, ενεργοποιείται το συμπαθητικό μας σύστημα, αυξάνοντας τον καρδιακό μας ρυθμό και την αρτηριακή μας πίεση στα συνήθη επίπεδα όταν είμαστε ξύπνιοι και χαλαροί. Μια απότομη αύξηση της αρτηριακής πίεσης και του καρδιακού ρυθμού κατά το ξύπνημα έχει συνδεθεί με στηθάγχη ή πόνο στο στήθος και καρδιακές προσβολές.
Τα άτομα που δεν κοιμούνται αρκετά ή ξυπνούν συχνά κατά τη διάρκεια της νύχτας μπορεί να έχουν υψηλότερο κίνδυνο για:
- Στεφανιαία νόσο
- Υψηλή πίεση του αίματος
- Ευσαρκία
- Εγκεφαλικό
Το σώμα μας παράγει διαφορετικές ορμόνες σε διαφορετικές ώρες της ημέρας. Αυτό μπορεί να σχετίζεται με το μοτίβο ύπνου μας ή με τα κιρκάδια ρολόγια μας. Το πρωί, το σώμα μας απελευθερώνει ορμόνες που προάγουν την εγρήγορση, όπως η κορτιζόλη, η οποία μας βοηθά να ξυπνήσουμε. Άλλες ορμόνες έχουν μοτίβα 24 ωρών που ποικίλλουν κατά τη διάρκεια της ζωής σας. για παράδειγμα, στα παιδιά, οι ορμόνες που λένε στους αδένες να απελευθερώσουν τεστοστερόνη, οιστρογόνα και προγεστερόνη παράγονται σε παλμούς τη νύχτα και οι παλμοί μεγαλώνουν καθώς πλησιάζει η εφηβεία.
Ο τρόπος με τον οποίο το σώμα μας χειρίζεται το λίπος ποικίλλει ανάλογα με τα διάφορα κιρκάδια ρολόγια, συμπεριλαμβανομένων εκείνων στο ήπαρ, το λίπος και τους μυς. Για παράδειγμα, τα κιρκάδια ρολόγια διασφαλίζουν ότι το συκώτι μας είναι έτοιμο να βοηθήσει στην πέψη των λιπών την κατάλληλη στιγμή. Το σώμα μας μπορεί να χειριστεί το λίπος διαφορετικά εάν τρώμε σε ασυνήθιστες ώρες.
Μελέτες έχουν δείξει ότι η έλλειψη επαρκούς ποιοτικού ύπνου μπορεί να οδηγήσει σε:
- Υψηλότερα επίπεδα των ορμονών που ελέγχουν την πείνα, συμπεριλαμβανομένης της λεπτίνης και της γκρελίνης, στο σώμα μας
- Μειωμένη ικανότητα ανταπόκρισης στην ινσουλίνη
- Αυξημένη κατανάλωση τροφίμων, ιδιαίτερα λιπαρών, γλυκών και αλμυρών τροφίμων
- Μειωμένη σωματική δραστηριότητα
- Μεταβολικό σύνδρομο
Όλα αυτά συμβάλλουν στο υπερβολικό βάρος και στην παχυσαρκία.
-
Αναπνευστικό και ανοσοποιητικό σύστημα
Κατά τη διάρκεια του ύπνου, αναπνέουμε λιγότερο συχνά και λιγότερο βαθιά και λαμβάνουμε λιγότερο οξυγόνο. Αυτές οι αλλαγές μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα σε άτομα που έχουν προβλήματα υγείας όπως άσθμα ή χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ). Τα συμπτώματα του άσθματος είναι συνήθως χειρότερα κατά τον πρωινό ύπνο. Ομοίως, τα αναπνευστικά προβλήματα σε άτομα που έχουν πνευμονικές παθήσεις όπως η ΧΑΠ μπορεί να επιδεινωθούν κατά τη διάρκεια του ύπνου.
Ο ύπνος επηρεάζει επίσης διάφορα μέρη του ανοσοποιητικού μας συστήματος, τα οποία γίνονται πιο ενεργά σε διαφορετικές ώρες της ημέρας. Για παράδειγμα, όταν κοιμόμαστε, ένας συγκεκριμένος τύπος κυττάρων του ανοσοποιητικού λειτουργεί εντονότερα. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι άνθρωποι που δεν κοιμούνται αρκετά μπορεί να έχουν περισσότερες πιθανότητες να κρυολογήσουν ή είναι επιρρεπείς σε διάφορες λοιμώξεις.
· Πώς να βελτιώσεις την ποιότητα του ύπνου σου;
Υπάρχουν μερικά απλά μέτρα που μπορούμε να λάβεις για να βελτιώσεις την ποιότητα του ύπνου σου. Κάποιες προτάσεις περιλαμβάνουν:
- Την ρουτίνα ύπνου, το να προσπαθήσεις δηλαδή να κοιμάσαι και να ξυπνάς την ίδια ώρα, κάθε ημέρα.
- Η μη χρήση ηλεκτρονικών συσκευών πριν τον ύπνο, καθώς η μπλε ακτινοβολία μπορεί να επηρεάσει την ποιότητα του ύπνου μας.
- Ένα σκοτεινό και ήσυχο περιβάλλον στο υπνοδωμάτιό σου.
- Η μεγαλύτερη έκθεση σε έντονο φως κατά τη διάρκεια της ημέρας. Το να περνάς χρόνο στο φυσικό φως του ήλιου ή σε έντονο φως κατά τη διάρκεια της ημέρας μπορεί να διατηρήσει τον κιρκάδιο ρυθμό σου υγιή και, με τη σειρά του, να βελτιώσει την ημερήσια ενέργεια και την ποιότητα και τη διάρκεια του νυχτερινού ύπνου σου.
- Η μη κατανάλωση καφεΐνης αργά την ημέρα. Για παν ενδεχόμενο, απόφυγε να πίνεις ποτά με καφεΐνη τουλάχιστον 8 ώρες πριν τον ύπνο και αν πιάσεις τον εαυτό σου να λαχταράει ένα φλιτζάνι καφέ αργά το απόγευμα ή το βράδυ, προτίμησε έναν ντεκαφεϊνέ!
