Έχεις αναρωτηθεί ποτέ τι σε κάνει να νιώθεις χαρά και ικανοποίηση; Η απάντηση βρίσκεται μέσα στο σώμα μας, ειδικά στις ορμόνες που είναι υπεύθυνες για τη ρύθμιση της διάθεσης και των συναισθημάτων μας. Αυτές οι «ορμόνες της ευτυχίας» παίζουν καθοριστικό ρόλο στη συνολική μας ευεξία και μπορούν να επηρεάσουν σε μεγάλο βαθμό την ψυχική μας υγεία.
Τι είναι οι ορμόνες της ευτυχίας;
Οι ορμόνες της ευτυχίας, γνωστές και ως νευροδιαβιβαστές, είναι χημικές ουσίες που παράγονται από τον εγκέφαλο και βοηθούν στη ρύθμιση των συναισθημάτων, της διάθεσης και της συμπεριφοράς μας. Υπάρχουν τέσσερις βασικές ορμόνες που σχετίζονται με τα συναισθήματα της ευτυχίας, και είναι αυτές που ακολουθούν:
Σεροτονίνη: Η σεροτονίνη παίζει ρόλο σε πολλές από τις λειτουργίες του σώματός μας:
- Διάθεση: Η σεροτονίνη στον εγκέφαλό μας ρυθμίζει τη διάθεσή μας. Συχνά αποκαλείται η φυσική χημική ουσία «καλής αίσθησης» του σώματός μας. Όταν η σεροτονίνη είναι σε φυσιολογικά επίπεδα, νιώθουμε πιο συγκεντρωμένοι, συναισθηματικά σταθεροί, πιο χαρούμενοι και πιο ήρεμοι. Τα χαμηλά επίπεδα σεροτονίνης σχετίζονται με την κατάθλιψη. Πολλά φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία του άγχους, της κατάθλιψης και άλλων διαταραχών της διάθεσης συχνά στοχεύουν σε τρόπους αύξησης του επιπέδου σεροτονίνης στον εγκέφαλό μας.
- Πέψη: Το μεγαλύτερο μέρος της σεροτονίνης του σώματός μας βρίσκεται στο γαστρεντερικό σωλήνα μας, όπου βοηθά στον έλεγχο της λειτουργίας του εντέρου μας και παίζει ρόλο στην προστασία του. Το έντερό μας μπορεί να αυξήσει την απελευθέρωση σεροτονίνης για να επιταχύνει την πέψη και να απαλλάξει το σώμα μας από ερεθιστικά τρόφιμα ή τοξικά προϊόντα. Η σεροτονίνη παίζει επίσης ρόλο στη μείωση της όρεξής μας.
- Ναυτία: Η ναυτία προκαλείται όταν η σεροτονίνη απελευθερώνεται στο έντερό μας πιο γρήγορα από ό,τι μπορεί να αφομοιωθεί. Το χημικό μήνυμα λαμβάνεται από τον εγκέφαλό μας, το οποίο αντιλαμβανόμαστε ως ναυτία. Πολλά φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη μείωση των συναισθημάτων ναυτίας και εμέτου στοχεύουν σε συγκεκριμένους υποδοχείς σεροτονίνης στον εγκέφαλό μας.
- Ύπνος: Η σεροτονίνη, μαζί με έναν άλλο νευροδιαβιβαστή (ντοπαμίνη), παίζει ρόλο στην ποιότητα του ύπνου μας (πόσο καλά και πόση ώρα κοιμόμαστε). Ο εγκέφαλός μας χρειάζεται επίσης σεροτονίνη για να παράγει μελατονίνη, μια ορμόνη που ρυθμίζει τον κύκλο ύπνου-εγρήγορσης.
- Επούλωση πληγών: Η σεροτονίνη απελευθερώνεται από τα αιμοπετάλια στο αίμα για να βοηθήσει στην επούλωση των πληγών. Προκαλεί επίσης στένωση των πιο μικροσκοπικών αιμοφόρων αγγείων, των αρτηριδίων, γεγονός που επιβραδύνει τη ροή του αίματος και βοηθά στη δημιουργία θρόμβων. Αυτή είναι μια σημαντική διαδικασία στην επούλωση πληγών.
- Υγεία των οστών: Τα επίπεδα σεροτονίνης μπορεί να παίζουν ρόλο στην πυκνότητα των οστών. Τα υψηλά επίπεδα σεροτονίνης στο έντερό μας μπορεί να παίζουν ρόλο στην αδυναμία των οστών, γεγονός που ίσως οδηγήσει σε σπασίματα των οστών (κατάγματα) και οστεοπόρωση.
- Σεξουαλική υγεία: Η σεροτονίνη παίζει επίσης ρόλο - μαζί με τον νευροδιαβιβαστή ντοπαμίνη - στην επιθυμία μας για σεξ.
Ντοπαμίνη: Η ντοπαμίνη είναι η ορμόνη «ανταμοιβής» που απελευθερώνεται όταν βιώνουμε ευχαρίστηση ή ικανοποίηση.
- Πώς η ντοπαμίνη κάνει κάποιον να νιώθει ευτυχισμένος;
Η ντοπαμίνη είναι μέρος του “συστήματος ανταμοιβής μας”. Αυτό το σύστημα έχει σχεδιαστεί για να μας ανταμείβει όταν κάνουμε τα πράγματα που πρέπει για να επιβιώσουμε — τρώμε, πίνουμε, ανταγωνιζόμαστε για να επιβιώσουμε και να αναπαραχθούμε. Ως άνθρωποι, ο εγκέφαλός μας εργάζεται σκληρά για να αναζητήσει συμπεριφορές που απελευθερώνουν ντοπαμίνη στο σύστημα ανταμοιβής μας. Όταν κάνουμε κάτι ευχάριστο, ο εγκέφαλός μας απελευθερώνει μεγάλη ποσότητα ντοπαμίνης. Νιώθουμε καλά και αναζητάνε περισσότερο αυτό το συναίσθημα.
Αυτός είναι ο λόγος που το πρόχειρο φαγητό και η ζάχαρη είναι τόσο εθιστικά. Πυροδοτούν την απελευθέρωση μεγάλης ποσότητας ντοπαμίνης στον εγκέφαλό μας, η οποία μας δίνει την αίσθηση ότι βρισκόμαστε στην κορυφή του κόσμου και θέλουμε να επαναλάβουμε αυτή την εμπειρία.
Ενδορφίνες: Οι ενδορφίνες είναι τα φυσικά παυσίπονα του σώματος και απελευθερώνονται ως απάντηση στο στρες και τον πόνο. Μπορούν να δημιουργήσουν αισθήματα ευφορίας και συχνά αναφέρονται ως το "runner's high" μετά από έντονη άσκηση.
Οξυτοκίνη (ή ωκυτοκίνη): Γνωστή ως «ορμόνη της αγάπης», η ωκυτοκίνη απελευθερώνεται σε στιγμές δεσμού, οικειότητας και κοινωνικής σύνδεσης. Βοηθά στην προώθηση των συναισθημάτων εμπιστοσύνης, ενσυναίσθησης και δεσμού με τους άλλους.
