Βερόη Θεοδοσοπούλου, 18-05-2024
Με αφορμή τη διεθνή ημέρα μουσείων στις 18 Μαΐου 2024 αξίζει να αφιερώσουμε λίγο χρόνο ώστε να θυμηθούμε τι είναι τα μουσεία και ποια είναι τα καλύτερα για να τα επισκεφθείς στην Αθήνα. Με τον όρο μουσείο εννοείται ένα ίδρυμα, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, στην υπηρεσία της κοινωνίας, ανοικτό στο κοινό, που έχει ως σκοπό του τη μελέτη, την εκπαίδευση και την ψυχαγωγία.
Ας δούμε ιστορικά τον όρο μουσείο:
Στην αρχαιότητα το μουσείο ορίζεται ως τέμενος αφιερωμένος στη λατρεία των Μουσών. Εκεί καλλιεργούνταν οι τέχνες, τα γράμματα, η μουσική, η ποίηση, η φιλοσοφία και ο χορός. Κατά την περίοδο της Αναγέννησης ο όρος αφορά τις ιδιωτικές συλλογές της ευρωπαϊκής αριστοκρατίας. Τον 17ο αιώνα σχετίζεται με τις εγκυκλοπαιδικές γνώσεις και την ολοκληρωμένη κάλυψη ενός γνωστικού αντικειμένου. Στα μέσα του 17ου αιώνα στην Ευρώπη χρησιμοποιείται ο λατινικός όρος musaeum για την απόδοση ορισμού συλλογών με περίεργα αντικείμενα. Στις αρχές του 18ου αιώνα καθιερώθηκε ο όρος για συγκεκριμένα κτίρια που στέγαζαν συλλογές αντικειμένων.
Ο πρώτος ορισμός για το τι είναι το μουσείο δόθηκε από τον George Groove Brown το 1889, ο οποίος τον επισημοποίησε το 1895. Υπάρχει πλέον ο νόμος (3028 του 2002 αρθρ.45 παράγραφος 1) που ορίζει την έννοια μουσείο.
Κατηγορίες μουσείων
Τα μουσεία κατηγοριοποιούνται βάσει των συλλογών που διαθέτουν, των φορέων που τα ιδρύουν και τα διαχειρίζονται, βάσει της συλλογής τους, βάσει του κοινού που απευθύνονται και του εκθεσιακού τους χώρου.
Ταξινόμηση βάσει συλλογής:
- Γενικού ενδιαφέροντος - Μικτά Μουσεία: εμπεριέχουν πολλαπλών ειδών συλλογές. Τέτοιο είναι στην Ελλάδα το Μουσείο Μπενάκη.
- Ειδικά Μουσεία: έχουν εξειδικευμένες συλλογές.
Αυτά είναι:
-Αρχαιολογικά
-Τέχνης
-Ιστορικά
-Θεματικά
-Λαογραφικά
-Φυσικής Ιστορίας
-Επιστημών
-Πολεμικά
-Νομισματικά
-Ναυτικά
-Εθνολογικά
Ταξινόμηση Βάσει ιδρυτικού και διαχειριστικού φορέα:
-Κρατικά
-Δημόσια
-Ιδιωτικά
Βάσει συλλογής:
-Εθνικά
-Περιφερειακά
-Τοπικά
Βάσει κοινού:
-Γενικά
-Εκπαιδευτικά
-Ειδικού ενδιαφέροντος
Βάσει χώρου:
-Αρχαιολογικοί χώροι
-Υπαίθρια
-Ιστορικά κτίρια
Ας δούμε ενδεικτικά κάποια ενδιαφέροντα μουσεία της Αθήνας:
-
Το Μουσείο της Ακρόπολης (Διονυσίου Αεροπαγίτου 15)
Περιέχει εκθέματα από την αρχαία Ελλάδα στην περίοδο ακμής της αρχαίας Αθήνας (5ο αιώνα, «χρυσό αιώνα» του Περικλή) μέσα από αγάλματα και καθημερινά αντικείμενα, αλλά και μέσα από αναπαραστάσεις κτιρίων της Ακρόπολης, όπως το Ναό της Αθηνάς Νίκης και το Ερέχθειο. Οπωσδήποτε μη χάσεις την Αίθουσα του Παρθενώνα στον τελευταίο όροφο του μουσείου, η οποία περιλαμβάνει αυθεντικά και αντίγραφα μαρμάρων που αναπαριστούν ολόκληρη τη ζωφόρο του Παρθενώνα.
-
Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο (28ης Οκτωβρίου 44, Εξάρχεια)
Περιέχει όλη την ιστορία της Ελλάδας (νεολιθική, κυκλαδική, μυκηναϊκή, κλασική, ελληνιστική, ρωμαϊκή, βυζαντινή, ενετική, οθωμανική και σύγχρονη) η οποία αποτυπώνεται μέσα από αγάλματα, μικρογραφίες, επιτύμβιες στήλες, εργαλεία, όπλα και αντικείμενα της καθημερινής ζωής.
-
Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης (Νεοφύτου Δούκα 4, Κολωνάκι)
Περιέχει ευρήματα που χρονολογούνται 5.000 χρόνια πίσω και προέρχονται από τα νησιά των Κυκλάδων - όπως τα μινιμαλιστικά μαρμάρινα ειδώλια αντρών και γυναικών από την πρώιμη κυκλαδική περίοδο.
-
Εθνική Πινακοθήκη (Λ. Βασιλέως Κωνσταντίνου 50, Παγκράτι)
Περιέχει έργα διάσημων Ελλήνων καλλιτεχνών και Ευρωπαίων ζωγράφων, όπως ο Πικάσο. Επίσης, παρουσιάζει κομβικές στιγμές της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας -από τα μεταβυζαντινά χρόνια μέχρι την επανάσταση κατά των Οθωμανών και τη δημιουργία του σύγχρονου ελληνικού κράτους- μέσα από περισσότερα από 1.000 έργα τέχνης.
-
Μουσείο Μπενάκη Ελληνικού Πολιτισμού (Κουμπάρη 1, Κολωνάκι)
Περιέχει έργα τέχνης και συλλεκτικά αντικείμενα από την 6η χιλιετία π.Χ. ως τον 20ό αιώνα. Στεγάζει επίσης εκθέσεις κοσμημάτων, κεραμικών, μαρμάρινων πορτραίτων, χειρόγραφων, θρησκευτικών εικόνων, οικιακών σκευών, ενδυμασιών και υφασμάτων από όλα τα στάδια της ελληνικής ιστορίας.
-
Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης της Αθήνας (Λ. Καλλιρόης & Φραντζή, Κουκάκι)
Περιέχει εκθέματα που εξερευνούν διαχρονικά ζητήματα όπως η δημοκρατία, η ταυτότητα και ο αποκλεισμός, η προσφυγική κρίση στη Μεσόγειο, οι φυλετικές διακρίσεις και άλλα.
-
Μουσείο Γουλανδρή Σύγχρονης Τέχνης (Ερατοσθένους 13, Παγκράτι)
Περιέχει έργα καλλιτεχνών του 19ου και του 20ού αιώνα (συμπεριλαμβανομένων των Πικάσο, Βαν Γκογκ, Μονέ, Σεζάν, Ελ Γκρέκο, Γκογκέν και Πόλοκ).
-
Μουσείο Παραδοσιακής Ελληνικής Κεραμικής (Μελιδώνη 4-6, Ψυρρή)
Περιέχει έργα κεραμοποιίας της Ελλάδας του 19ο και 20ο αιώνα καθώς και διαφορετικούς τρόπους κατασκευής κεραμικών (με ή χωρίς χειροκίνητο τροχό ή με τροχό με πεντάλ), που εξηγούν το πολιτιστικό πλαίσιο και την τέχνη των αγγείων και άλλων κεραμικών.
-
Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας (Λεβίδου 13, Κηφισιά)
Περιέχει έκθεση εντόμων, θηλαστικών, πτηνών, ερπετών, κοχυλιών, πετρωμάτων, ορυκτών και απολιθωμάτων από όλη την Ελλάδα και είδη φυτών.
-
Μουσείο Ψευδαισθήσεων (Ερμού 119, Μοναστηράκι)
Περιέχει ολογράμματα και άλλες οπτικές ψευδαισθήσεις μέσα σε ειδικά σχεδιασμένα σκηνικά.
-
Μουσείο της Αρχαίας Αγοράς (Ανδριανού 24 , Μοναστηράκι)
Περιέχει αντικείμενα που ανακαλύφθηκαν κατά τις ανασκαφές της Αρχαίας Αγοράς, συμπεριλαμβανομένων καθημερινών αντικειμένων, όπως ταμπέλες αναγνώρισης προϊόντων, ένα πήλινο ρολόι νερού και επίσημα χάλκινα ψηφοδέλτια, αλλά και προτομές από τη ρωμαϊκή περίοδο.
Παραπάνω αναφέραμε ενδεικτικά 10 μουσεία στην Αθήνα που αξίζει να επισκεφτείς. Μπορείς να κάνεις και τη δική σου έρευνα και να βρεις ακόμα περισσότερα μουσεία τα οποία θα σου κεντρίσουν το ενδιαφέρον. Μπορείς μια φορά το μήνα να επισκέπτεσαι ένα μουσείο. Τι λες; Θα το δοκιμάσεις;
